Ulu Önder Atatürk'ü saygıyla anıyoruz

Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan Cengiz Kahraman’ın hazırladığı kitapta, Selahattin Giz Koleksiyonu’ndan seçilen fotoğraflar ve o günlerin gazetelerinden yapılan alıntılar, 10-20 Kasım arasındaki tarihi günleri yeniden yaşatıyor.  Kitapta ayrıca Atatürk’e yapılan cenaze törenine ait esas program da bulunuyor.

144 sayfalık kitapta, Atatürk’ün Türk bayrağına sarılı naaşının İstanbul’dan alınarak İzmit üzerinden Ankara’ya götürülüşü, sokakları hıncahınç dolduran yüz binlerce gözü yaşlı insan, TBMM üyeleri, yabancı konukların fotoğrafları yer alıyor.

10 Kasım’da hayata gözlerini yuman Atatürk’ün naaşı, 16 Kasım’da Dolmabahçe Sarayı Tören Salonu’nda katafalka konuldu. İstanbul halkı, Ulu Önder’in önünden saygıyla geçti.

‘BÜYÜK ŞEF’İN AZİZ NAAŞI ANKARA YOLUNDA’

Kitapta yer alan bazı gazetelerden yapılan alıntılar ise milyonların Atatürk’ü son yolculuğuna nasıl uğurladığını şu sözlerle anlatıyor:

– “Atatürk’e tazim vazifemizi ifa ettiğimiz bu anda, halkımıza kalbimden gelen şükran duygularımı ifa etmeyi, ödenmesi lazım bir borç saydım. Milletler arasında kardeşçe bir insanlık hayatı Atatürk’ün en kıymetli ideali idi. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü.” (Cumhuriyet Gazetesi, 21 Kasım 1938)

– “Büyük Şef’in aziz naaşı Ankara yolunda. Yavuz selam topları atarken, Ata’sının İstanbul’dan uzaklaştığını son kez görmek için sahillerde toplanan halk.” (Akşam Gazetesi, 20 Kasım 1938)

Atatürk’ün Türk bayrağına sarılı naaşını gören çocuklar, gözyaşlarına boğulmuştu.

– “Yollarda bulunan talebelerin gösterdiği hassasiyet her türlü tasvirin fevkinde idi. İstanbul Kız Lisesi’nin hemen bütün talebeleri, O’nun yüksek ölüsü geçerken kendilerini yerlere atıyorlar, gözyaşlarını zapt edemiyorlardı.” (Cumhuriyet Gazetesi, 20 Kasım 1938)

– “Cenaze alayı ağır ağır ilerliyor, Tophane ve civarı görülecek bir manzara teşkil ediyordu. Boğazkesen Yokuşu’nda göz alabildiğine insan başından başka bir şey görünmüyor; Karaköy’den Yüksek Kaldırım’a bakıldığı zaman İstanbul’da hiçbir zaman görülmemiş bir kalabalığın dekoru ile karşılaşılıyordu.”

Boğaz’ın kıyıları, ona son görevini yerine getirmek için gelenlerle doldu.

‘HÜKÜMET ERKÂNININ VEDA VE TAZİM GEÇİŞLERİ BAŞLADI’

– “Günlerden beri ağlamaktan kızarmış olan gözlerden, şimdi yeniden gözyaşları boşanıyor. Atatürk’ün yiğit Ankara’sı, Ebedi Şef’ine bu sefer ne acı şekilde kavuştu. Sen böyle mi gelecektin? O’nun bu sabah kendi treninden omuzlar üstünde indirildiği zamana kadar hiç kimsenin bunu söylemeye dili varmıyordu.” (Cumhuriyet Gazetesi, 21 Kasım 1938)

– “Baş ve ayak uçlarında 3’er meşalenin yandığı ve 4 subayın yalınkılıç nöbet beklediği büyük kurtarıcının tabutu önünde Millet Meclisi azaları ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri’ne mensup komutanlarla, subayların ve hükümet erkânının veda ve tazim geçişleri başladı.” (Cumhuriyet Gazetesi, 21 Kasım 1938)

İstanbul Galata’ya cenazeyi görmek için akın edenler, insan seli oluşturdu.

– “Misafir heyet reisleri, delegeler ve sefirler: Afganistan, Arnavutluk, Almanya, Belçika, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Mısır, İspanya, Estonya, Amerika, Finlandiya, Fransa, İngiltere, Yunanistan, Macaristan, Irak, İran, İtalya, Japonya, Letonya, Litvanya, Norveç, Hollanda, Polonya, Romanya, İsveç, İsviçre, Suriye, Çekoslavakya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya bu kalabalık heyetler içinde temsil ediliyorlar. Ayrıca Milletler Cemiyeti’nin, Fransız Suriye manda idaresinin, Düyunu Umumiye’nin mümessilleri de var.” (Cumhuriyet Gazetesi, 21 Kasım 1938)

CENAZE PROGRAMI

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938 Perşembe günü saat 09.05’te Dolmabahçe Sarayı’nda hayata gözlerini yumdu.

Atatürk’ün Türk bayrağına sarılı tabutu, 16 Kasım’da Dolmabahçe Sarayı’nın büyük tören salonunda katafalk üzerine konuldu. 3 gün 3 gece, İstanbul halkı önünden saygı geçişi yaptı. Cenazesine dünyanın dört bir yanından liderler katıldı. Cenaze namazı, 19 Kasım sabahı Prof. Serafeddin Yaltkaya tarafından kıldırıldı.

Aynı gün saat 08.30’da cenazesi, sarayın dış kapısı önündeki top arabasına konularak Sarayburnu’na götürüldü. Cenaze, Zafer torpidosuna alınarak Moda açıklarında duran Yavuz zırhlısına nakledildi. Saat 14.00’te İstanbul’dan ayrılan zırhlı, saat 18.30’da İzmit’e vardı. Gece özel bir trenle Ankara’ya gönderilen cenaze, 20 Kasım günü saat 10.00’da Ankara Garı’nda Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından karşılandı. Atatürk’ün top arabasına konulan naaşı, törenle TBMM’ye götürülerek katafalka konuldu.

ANITKABİR YİNE DOLUP TAŞACAK 

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ölümünün 79. yıldönümünde Başkent’te ve yurt çapında törenlerle anılacak. Ankara’daki anma programı kapsamında ilk tören, Anıtkabir’de yapılacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığındaki devlet erkânı, Arslanlı Yol’dan yürüyecek. Erdoğan Atatürk’ün mozolesine çelenk koyduktan sonra saat 09.05’te saygı duruşu yapılacak Cumhurbaşkanı, daha sonra Misak-ı Milli Kulesi’ndeki Anıtkabir Özel Defteri’ni imzalayacak. Saat 11.00’de Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde anma töreni düzenlenecek. Atatürk’ü anma etkinlikleri kapsamında, atletizm müsabakaları ve Sarı Zeybek film gösterimi yapılacak. Törenler nedeniyle Ankara’da bugün bazı yollar ve caddeler trafiğe kapatılacak.

ATATÜRK’ÜN GİYSİLERİNE TARİHİ DOKUNUŞ

Cumhuriyet’in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhurbaşkanlığı döneminde giydiği bazı kıyafetlerin konservasyonu, İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvar Müdürlüğü restoratörlerince titizlikle yürütülen çalışmalar sonucu 1.5 yılda tamamlandı. Dijital mikroskop ve görsel analizlerin ardından çeşitli cihazlarla belgelemeleri yapıldıktan sonra temizlenen Atatürk’ün giysileri, yeniden sergilenmek üzere Konya Akşehir Batı Cephesi Karargâhı Müzesi’ne gönderildi. AA’nın haberine göre restoratör Seda Sancaklı, “Çok heyecan verici, çok muazzam bir şey. Hepimiz için önemli olan bir liderin eserleri üzerinde çalışmak, herkese fazla nasip olmayacak bir şey. Bire bir bu eserlerle temas etmek, onların yaşam sürelerini uzatmak bizim için çok önemli” diye konuştu.